De Focal Sound
Inhoud
Hoe klinkt zo’n grote Focal Aria Evo X No4 nu? Lomp? Scherp? Opdringerig? Sloom? Nee… alles behalve dat eigenlijk! We hadden – gezien onze ervaringen met Focal – verwacht dat het klankbeeld heel open, wat frissig en wellicht wat mid-focussed zou zijn. Maar eerlijk gezegd is het hoog goed onder controle en een stuk vriendelijker dan we gewend zijn.
Vriendelijke reus
Focal heeft overduidelijk de koers ietwat gewijzigd, want de ‘oude’ Aria is een stuk frisser. En ook onze Sopra No1 was wat luchtiger dan deze Aria Evo X. We zien dat ook terug in de metingen die we later doen (zie volgende pagina). De klankbalans is rechter en meer in balans. Al komen stemmen nog wel prominent door. Dat komt waarschijnlijk door de – lichte – bump in de vervorming rond dat gebied: tussen 1000 Hz en 2500 Hz zit een bultje richting 0,5%. Maar goed: gezien de prijs mag dat (onze mening).
Wat fijn is, is dat deze vloerstaander breed inzetbaar is. Door de grootte, kan je hem aardig belasten. Dat maakt het ook geschikt als fronts in een cinema bijvoorbeeld. Nu zouden we alsnog een subwoofer bijplaatsen in een home-cinema, want 35 / 40 Hz is niet diep genoeg voor een home-cinema. Echter kan deze Focal Aria Evo X wel flink belast worden en deinst hij niet terug voor wat forse klappen in actie-scenes. En ook niet voor wat verfijnder werk… We hebben behoorlijk wat plezier beleefd aan deze grote jongen!
Het gros zal natuurlijk gewoon muziek spelen. En dat gaat uitstekend. Zoals gezegd is het karakter een stuk milder dan de vorige Aria-lijn. En dat vinden we zeker een voordeel; de oude kon best wel bijten soms. Dat maakte dat u ̩cht moest oppassen met het combineren met een versterker. Dat is nu een stuk minder; menig Рkrachtige Рversterker kan prima samenwerken met deze Fransoos!
We hebben aardig wat muziek voorbij laten komen en ook op niveau gespeeld. Denk aan Steven Wilson, Massive Attack, Pink Floyd, Muse en talloze andere, fijne muziek. De Aria Evo X No4 bleef zijn mannetje staan. En laat ook prima horen hoe de bron is… Zonder gelukkig al te kritisch te worden.
Kleine notitie
Nu hebben we zowel op een B+K HTA7.150 gespeeld als op de referentie-set. Beide systemen beschikken over stabiele, vrij zware eindversterkers. De Pass is wat kritischer door zijn opbouw, maar de HTA krijg je eigenlijk niet gek; dat is gewoon een bruut voor multi-channel setups.
Gezien de specificaties raden we ten strengste af de Focal Aria Evo X No4 op een ‘kleine’ versterker te gebruiken. Niet vanwege het rendement: dat is hoog. Het gaat meer om de minimale impedantie van 2.5 Ohm. Dat is écht een gemene belasting voor een klein versterkertje met weinig voedingsreserves.
Niet zo’n fan van die flax drivers. Ziet er zo Xenos uit. Wel goed om te horen dat Focal een beetje van de focus op helderheid is afgestapt. Ik zit meer in het Dynaudio kamp qua smaak. Uiteindelijk voor speakers gegaan die beide karakters combineren. Revival Atalante 4.
Dynaudio vind ik ook heerlijk, vergevingsgezind in het hoog en toch veel detail. Alleen de bass is erg hard en bloomy (Evoke serie). Hoe is die van Revival?
Ik snap eigenlijk niet hoe ze zo’n speaker raten op 8 ohm, als hij tot 2,5 ohm dipt. Laatst heb ik gelezen dat volgens internationale standaarden de minimale impedantie niet lager mag zijn dan 80% van de nominale impedantie. Dus eigenlijk is dit gewoon een 4 ohm rated speaker.
Best gek dat Focal die dip er niet uithaalt. Ze meten zo’n luidspreker toch, ze zijn technisch genoeg mag ik aannemen. Dit lijkt op bewust een fout laten zitten, of een fout in het filter, en dat is zonde van de mooie luidspreker. Ook het laag dippen in de ohms. Slecht voor recivers en kleinere versterkers. Kom op Focal, dat kan beter!! Er wordt genoeg voor een set betaald, die kostenbesparing hebben jullie niet nodig.
Ik ken een hele dure speaker met een enorme dip in de frequentie-response tussen 1,5 – 2kHz (-20 dB). Dat is nog erger dan in de impedantie omdat geen enkele versterker hier nog wat mee kan, omdat die dip wordt veroorzaakt door het uit fase zetten van de tweeter. Ik vermoed dat dat uit tijdnood is gedaan. Het merk was overgenomen en werd onder een andere naam in de markt gezet. Men kreeg het wisselfilter niet goed en dan maar uit fase want het mag niet nog langer duren allemaal. Of het is een trucje geweest om het stereobeeld naar achteren te krijgen, ten koste van de neutraliteit.
Maar inderdaad verwacht je geen dips bij Focal!
Heeft een basspoort aan de voorkant een specifiek (ander) geluid dan eentje aan de achterkant? Neat Motive SX2 had hem aan de onderkant, die vond ik strak en gecontroleerd klinken.
Het antwoord op deze vraag geef je zelf al. Het hangt vooral af van de luisterruimte en de akoestiek van deze ruimte in combinatie met de plaatsing van de speaker. Het is vooral proberen en luisteren. Veel merken geven er ook dempers bij waarmee je het basreflexeffect kan dempen; een aanwijzing dat er geen ‘one-fits-all’ oplossing is.
Bedankt voor deze informatieve test. Fijn dat metingen worden geverifieerd met luisteren (of andersom). 0,5% tussen 1000-1500 Hz is inderdaad in het hoorbare gebied (bij k3; k2 zou wellicht nog gemaskeerd worden). Het bijproduct tussen 3000-4500 Hz zal wel een rauw randje geven, toch?
Ook eerlijk dat jullie het probleem met de versterker vermelden. Het verbaast me dat Focal, die z’n eigen drivers maakt, zo’n 2,5 Ohm zelf OK vindt. Elke versterker klinkt dan weer anders in het laag.